ÇOCUKLARDA MAHREMİYET…

Psikolog Gökçe Akbulut

Çocukları koruma alanında alınabilecek ilk önlem onlara mahremiyet eğitimi vermektir. Bu eğitim sayesinde çocuğun başına gelebilecek kötü bir dokunuştan,  zedeleyici bir davranıştan ve onu incitici bir bakıştan kendisini koruyacak güce sahip olması beklenir. Özellikle cinsel istismar olaylarının önüne geçmek için çocuğa mahremiyet eğitimi vermek önemlidir. Bu sebeple çocuğa mahremiyet duygusu aşılanmalı, sınırları öğretilmelidir. Aslında mahremiyet kavramına daha geniş kapsamlı bir yerden bakmak ve hayatın içinde her alanda mahremiyete saygının önemini çocuğa aktarmak önem taşır.

MAHREMİYET EĞİTİMİ NEDİR?

Mahremiyet eğitimi kişilik eğitimidir. Günümüzde mahremiyet eğitimi denildiğinde,  akla ilk gelen çocuğun bedeninin, özel bölgelerinin mahremiyeti başka biri tarafından ihlal edilirse, çocuğun kendini nasıl koruyabileceği geliyor. Halbuki mahremiyet eğitimi; çocuğun duygusal gelişimini ve cinsel eğitimini de içerir ve cinsel bilgilerin yanında daha çok kendisinin ve diğer insanların özel hayatının farkına varması, sosyal hayatın içinde kendi özel alanını koruması, diğer insanların özeline saygı duyması, kendisi ve çevresi arasında sağlıklı sınırlar oluşturması gibi kişilik gelişimine eşlik eden etkenler çocuğu yetişkinlik yıllarına hazırlar. Böylelikle; çocuğa özel alan tanımlayarak değerlilik duygusunu arttırıp kendi özerkliğini yönetebilecek bir güce eriştirme, çocukların duygularını denetleme yerine ona kendi duygularını denetleyebilme yeteneği kazandırılmaktadır.

MAHREMİYET EĞİTİMİ NE ZAMAN VE NASIL VERİLMELİDİR?

Aile, mahremiyet duygusunun kazandırılacağı ve eğitiminin verileceği ilk ve en önemli kurumdur. Çünkü toplum sağlığı ilk ailede başlar. Çocuklarda karakter gelişiminin oluştuğu, mahremiyet algısının şekillendiği erken çocukluk döneminden itibaren alınan mahremiyet eğitimi sayesinde, çocuklarda sağlıklı bir cinsel kimlik gelişiminin temellerini atmış olur.

 Ailede mahremiyet eğitimi çocuğa 3-4 yaşına kadar davranış olarak kazandırılmalıdır.  Tuvalet eğitiminin başlamasıyla birlikte çocukta oluşan mahremiyet algısı, çocuğun içinde yaşadığı aileye ve topluma göre şekillenmektedir. Bu algı çocuğun sosyalleşmeye başlamasıyla birlikte gelişmektedir. Bu anlamda mahremiyet sonradan öğrenilen bir kavramdır. Bu kavram sosyal ve kültürel yollarla öncelikli olarak 0-6 yaş arasında anne-babadan öğrenilmektedir.

Evde karşılıklı olarak mahremiyet sınırlarının oluşturulması çocuğun ruhsal gelişimi açısından önem taşımaktadır. Bu sınır ilk önce bebek ve bakımını sağlayan kişi arasındaki ilişkide kendini gösterir. Genellikle altıncı aydan itibaren katı gıdaya geçiş bunun için önemli bir deneyimdir. Çünkü bebek her zaman verdiğiniz bütün yiyecekleri kabul etmez. ‘’Hayır’’lar başlamıştır artık. ‘’Neyi içe alıp neyi almayacağıma ben karar veririm’’ diyen bebeğin bedeni, ben ve ötekinin alanını belirleyen bir sınırdır. Tam da bu noktada bebekten gelen “Hayır”ı kabul etmek, ‘’Sen bunu beğenmedin, tamam başka zaman tekrar deneriz’’ diyerek geri çekilmek çok kıymetlidir. Böylelikle bebek, kendi bedeni hakkında karar veren kişinin kendisi olduğu mesajını almış olur.

Mahremiyet eğitimini anne-babadan alan çocuk kendi özel alanlarının bilincinde olur ve bu alanlarına başkaları tarafından dokunulmaması gerektiğini bilir. Çocuklara,  3-4 yaşından sonra yavaş yavaş bedenini koruma ve duygularını kontrol edebilme bilinci verilmelidir. Mahremiyet eğitimi verilirken çocukta oluşan cinsellikle ilgili sorulara cevap verilirken çocuğun gelişim dönemine uygun olarak verilmesi ve kaçınılan, konuşulmaması ve dokunulmaması gereken bir konuymuş gibi davranılmaması gerekir. Mahremiyet eğitiminin en önemli parçası düzgün ve sağlıklı bir iletişimdir. Ebeveynler çocuklarını herhangi bir konuda uyaracakları zaman sert bir üslup kullanmamalıdır ve yapılan uyarıların ve konulan yasakların onun iyiliği için olduğu hissettirilmelidir. Mahremiyet eğitiminde ebeveynlerin örnek tutumlarını şu şekilde sıralanabilir:

·        Çocuklara verilen mahremiyet eğitimi endişe ve korku yaratmadan günlük yaşam içerisinde doğal bir şekilde verilmelidir.

·        Çocuklara küçük yaşlarda giyinme ve vücut temizliği gibi öz bakım kabiliyetleri kazandırılarak kendi mahremiyetini korumaları kolay bir hale getirilmelidir.

·        Çocuklara kendi vücudundaki mahrem bölgeler tanıtılmalıdır.

·        Aile çocukların yanında kendi mahremiyetlerine özen göstererek onlara örnek olmalıdır.

·        Mahremiyet bilinci kazandırılırken çocuğa doğru rol model olunabilmelidir.

·        Onun özeline saygı gösterdiğinizi hissettirmek çocuklarda mahremiyet duygusunun gelişmesine katkı sağlayacaktır.